35 lat działalności WOPR na terenie województwa suwalskiego
Rozwój turystyki pod koniec lat 50- tych sprawił, że jeziora naszego regionu odwiedziło coraz więcej wczasowiczów nie zawsze zdających sprawę z zagrożeń występujących podczas beztroskich kąpieli i nieumiejętnego korzystania ze sprzętu pływającego. Dla wielu z nich były to ostatnie w życiu wakacje. Stały wzrost liczby wypadków utonięć nie dawał spokoju wielu miejscowym wodnikom, którzy zastanawiali się jak istniejącej sytuacji zaradzić.
W 1960 r. z inicjatywy Zygmunta Kowalika- Przewodniczącego Powiatowego Komitetu Kultury Fizycznej i Turystyki w Augustowie powstała pierwsza w kraju grupa, która za główny cel działania postawiła sobie zadanie poprawy bezpieczeństwa i ratowania tonących na jeziorach augustowskich. O trzymany od GOPR w Zakopanem statut przekształcili do potrzeb działalności na wodzie i przyjęli nazwę „Koło Wodnego Ochotniczego Pogotowia Ratowniczego w Augustowie” założycielami i pierwszymi członkami WOPR w Augustowie byli: Jerzy Bekierski, Piotr klekotko, Zygmunt Kowalik, Mieczysław Halicki, Marian Kasjanowicz, Zdzisław Lasiota, Mieczysław Łopata, Włodzimierz Piechocki, Stanisław Skórzewski, Kazimierz Murawski i Kazimierz Orzechowski. Większość z nich pierwsze uprawnienia ratowników uzyskała na kursach organizowanych przez PZP i PCK w Warszawie i Sopocie a prowadzone m.in. przez najwybitniejszego wykładowcę ratownictwa wodnego- Mieczysława Witkowskiego.
Podobne grupy powstawały kolejno na terenie województw: poznańskiego, warszawskiego, katowickiego, olsztyńskiego i innych, głównie za sprawą redaktora „Sztandaru Młodych”- Tadeusza Olszańskiego, który propagował ideę powołania ogólnopolskiej organizacji zajmującej się działalnością ratowniczą na wodach.
11 kwietnia 1962 r. zarządzeniem nr 74 Przewodniczącego Głównego Komitetu Kultury Fizycznej i Turystyki powołane zostało Wodne Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe.
Na terenie dawnego województwa suwalskiego powstawały kolejne drużyny WOPR w Mikołajkach, Giżycku, Ełku i Suwałkach, działające na sprzęcie własnym lub użyczonym przez inne instytucje.
W dniach 6-7 listopada 1965 r. w Poznaniu podczas I Sejmiku WOPR wybrano władze centralne tj. dwunastoosobową Komendę Główną WOPR, której Komendantem Głównym został Wojciech Płóciennik a jednym z członków Włodzimierz Piechocki z Augustowa.
Kolejne lata przyniosły dalszy rozwój organizacji i stały wzrost liczny członków. Północny rejon województwa białostockiego i wschodni olsztyńskiego, ze względu na ilość i wielkość jezior cieszą się szczególną popularnością wśród turystów i należą do najbardziej zagrożonych wypadkami utonięć w kraju. Powstawały kolejne drużyny WOPR, do których trafiały pierwsze łodzie kupowane ze środków PKKFiT- ów. Obchody 10-lecia WOPR w Augustowie zaszczycił swoją obecnością Sekretarz Generalny WOPR- Wojciech Płóciennik. W tym czasie augustowska organizacja liczy 74 członków i 5 drużyn. Na początku lat 70- tych powstają pierwsze samodzielne jednostki wojewódzkie WOPR posiadające osobowość prawną, w Szczecinie i Białymstoku a następnie w Rzeszowie, Olsztynie i pozostałych.
W 1971 r. zorganizowano w Ełku pierwszy stacjonarny kurs ba stopień młodszego ratownika WOPR, który prowadzili Instruktorzy ratownictwa WOPR z Białegostoku: Wiesław Choroszczucha i Andrzej Reucki. Kolejne kursy organizowane są w Augustowie, Olecku, Mikołajkach. Centrala PZU przekazuje PKKFiT- om środki na zakup kolejnych łodzi dla drużyn WOPR. Na centralnych kursach stopnie Instruktorów ratownictwa uzyskują ratownicy z naszego regionu: Stanisław Mitros z Augustowa, Jerzy Lewandowski z Giżycka i Wojciech Majewski z Suwałk.
Nowy podział administracyjny kraju w 1975 r. postawił przed ratownikami z terenu utworzonego województwa suwalskiego bardzo trudne zadanie zabezpieczenia 25& powierzchni ogółu śródlądowych wód powierzchniowych w kraju i utworzenie Województwa WOPR, które miało koordynować działalność ratowników i drużyn w województwie.
11 czerwca 1976 r. na wniosek zebrania założycielskiego wpisano do rejestru stowarzyszeń i związków Urzędu Wojewódzkiego w Suwałkach pod nr 42/I/76 WOJEWÓDZKE OCHOTNICZE POGOTOWIE RATUNKOWE W SUWAŁKACH.
Do składu pierwszego ZW WOPR w Suwałkach wybrani zostali: Ryszard Fornalczyk- Prezes, Wojciech Majewski- Wiceprezes, Wacław Zaniewski- Sekretarz, Marian Cichosz- Skarbnik oraz członkowie: Jerzy Bankierski, marian Ciesielski, Lech Bałachowski, Jerzy Drogowski, Władysław Kamiński, Romuald Knajdek, Józef Konopko, Józef Klimko, Stanisław Lesiecki, Alfred Puchalski, Grzegorz Puszko, Eugeniusz Skrocki, Stanisław Skórzewski, Wenacjusz Sowa, Michał Szeretucha, Andrzej Szuperski i Zdzisław Wiśniewski.
Istniejące do czasu reorganizacji Oddziały Powiatowe WOPR zostały przekształcone w Oddziały rejonowe WOPR w Augustowie, Ełku, Giżycku, mikołajkach, Olecku, Piszu, Suwałkach i Węgorzewie. W 1977 r. utworzono nowe Oddziały WOPR w Gołdapi i Sejnach.
Na początku 1977 r. wojewódzkie WOPR dysponowało 20- Toma łodziami przekazanymi po reorganizacji województw przez Wojewódzkie WOPR- y w Białymstoku i Olsztynie. Dzięki przekazaniu przez Zarząd główny WOPR zakupionych we środków GKKFiT i Centrali PZU 35 łodzi, na koniec 1977 r. drużyny dysponowały 55 jednostkami pływającymi.
11 grudnia 1977 r. II Zjazd Wojewódzkiego WOPR w Suwałkach wybrał nowy Zarząd Wojewódzkiego WOPR, którego Prezesem został Wacław Rudzki a Wiceprezesami Jan Kiatkowski i Jan Cichucki. Urzędującym Sekretarzem ponownie wybrano Jana Walulika, pełniącego obowiązki szefa Biura ZW WOPR od września 1976 r. Członkami ZW WOPR zostali wybrani: Romuald Knajdek, Zygmunt kowalik, Antoni Iliński, Władysław Kamiński, Józej Klimko, Witold Olędzki, Grzegorz Puszko, Bolesław Pietkiewicz, Zdzisław Preniesz, Karol Romanowicz, Alfred Smyk, Michał Szeretucha, Jan Sznajder, Andrzej Szuperski i Eugeniusz Skrodzki.
Rocznie przybywa ponad 100 wyszkolonych na prowadzonych w różnych rejonach województwa kursach ratowników. Organizacja zasilana jest kolejnymi dostawami łodzi i silników. Zarząd Główny WOPR pomaga w zabezpieczeniu jez. Śniardwy kierując do Mikołajek statek ratowniczy „KONCHA” z etatową załogą. W Okartowie powstaje Stacja Ratownictwa WOPR organizowana przez ratowników z województwa opolskiego, kierowana przez Andrzeja Chudzickiego. Ratownicy z województwa suwalskiego odnoszą sukcesy w pływaniu i sportach wodnych. Tomasz Szygiel, Tadeusz Chmielewski i Jarosław Wojnowski podczas ogólnopolskich zawodów w sportach wodnych w Poznaniu w 1978 r. wygrywają konkurencje kajakowe, wioślarskie i zajmują czołowe miejsca w konkurencjach pływackich. Lesław Jerzak i Jerzy Krysztop wygrywają a Grzegorz Szostak i Władysław sudnik zajmują 3 miejsce w regatach sprawnościowych łodzi ratowniczych o „Puchar Merkurego”. Ratownicy z Olecka kilkakrotnie wygrywają Mistrzostwa Polski w Wieloboju Morskim. Organizowane są wojewódzkie konkursy szkół podstawowych p.n. „Pływaj razem z nami”, których finały odbywają się w Mikołajkach.
10 października 1981 r. III Zjazd Wojewódzkiego WOPR funkcję Prezesa powierza Henrykowi Rowińskiemu, a Wiceprezesów Władysławowi Kamińskiemu i Antoniemu Ilińskiemu. Przewodniczącym Wojewódzkiej Komisji Rewizyjnej zostaje wybrany Marian Nieszczerzewski a zastępcą Franciszek Karwowski. Od 1.09.1981 r. do 14.o5.93 r. pracą biura ZW WOPR kierował Wiceprezes Antoni Iliński.
Oddział WOPR w Augustowie w sierpniu 1981 r. zorganizował na jez. Necko I Maraton Pływacki o Puchar Pierwszej w Kraju Drużyny WOPR, który do dzisiaj jest cykliczną imprezą. Na Wigrach ZW WOPR organizował kolejne maratony o „Błękitną wstęgę jez. Wigry”, w których startowało wielu znanych pływaków, m.in. olimpijczyk i mistrz świata w ratownictwie wodnym- Jacek Krawczyk. Kapitan statku ratowniczego KONCHA, starszy ratownik Władysław Kamiński został uhonorowany przez słuchaczy „Lata z radiem” tytułem „Ratownik roku” 1.05.1984 r. zarząd powierzył funkcję szefa biura ZW WOPR Tadeuszowi Chmielewskiemu- członkowi Prezydium ZW WOPR. Uaktualniono ewidencję członków Wojewódzkiego WOPR skreślając 777 osób za brak działalności i zaleganie z opłacaniem składek przez kilka lat. Dokonano też weryfikacji zarejestrowanych drużyn, oceniając ich działalność w ostatnich latach. Po utrzymaniu z Urzędu Wojewódzkiego etatów i funduszu płac dla sterników kutrów, jesienią 1984 r. Zarząd Główny WOPR zakupił w stoczni Conrada i przekazał kuter ratowniczy DEMON, który trafił do Giżycka. W 1985 r. otrzymaliśmy kolejne 2 kutry: FANTOM dla Oddziału w Węgorzewie i GOLIAT dla Ośrodka AWF w Pięknej Górze koło Giżycka. Sternikami kutrów zostali Grzegorz Pająk z Giżycka, Roman Biszko z Węgorzewa i dr Kazimierz Vyśata z AWF Warszawa, którzy te funkcje pełnią do dzisiaj. Dyżury kutrów na jeziorach mazurskich w znacznym stopniu poprawiły stan bezpieczeństwa i umożliwiły szybkie i skuteczne prowadzenie akcji ratowniczych podczas trudnych warunków atmosferycznych. Drużyna WOPR w Becejłach dzięki pomocy finansowej Urzędu Gminy Szypliszki organizuje w czynie społecznym kąpielisko i z własnych środków buduje woprówkę przy kąpielisku. Prezes ZO WOPR w Węgorzewie Krzysztof Olszewski organizuje stałą bazę oddziału przt OWiSW w Ogonkach, gdzie pełnione są całodzienne dyżury druźy WOPR.
18.10.1986 r. VI Zjazd Wojewódzkiego WOPR dokonał wyboru nowych władz Prezesem ZW WOPR został ponownie wybrany Henryk Rowiński. Wiceprezesami Tadeusz Chmielewski i Alfred Smyk, Sekretarzem Grzegorz Szostak a Skarbnikiem Michał Mackiewicz. Członkami Prezydium ZW WOPR: Krzysztof Olszewski, Jan Górski, Waldemar Cibrowski i Kazimierz Gołaszewski. Przewodniczącym Wojewódzkiego komisji Rewizyjnej Franciszek Karwowski.
Na koniec 1986 r. Wojewódzkie WOPR liczy 1,113 członków. Posiada 65 drużyn WOPR, 91 łodzi ratowniczych w tym 3 kutry i 85 łodzi motorowych.
Powstaje inicjatywa budowy stałych baz ratowniczych w Giżycku i nad Mamrami, które połączone siecią radiową ze sobą i już istniejącymi w Mikołajkach i Okartowie, pozwoliłyby na prawidłowe i skuteczniejsze zabezpieczenie szlaku wielkich jezior. Poparcie władz lokalnych i wojewódzkich oraz przyznanie środków inwestycyjnych na budowę i zapewnienie funduszu płac dla 4 etatowych ratowników obsługi obiektów z chwilą ich uruchomienia, pozwala na zakup jesienią 1987 r. elementów dwóch domów C- 35.
Drużyny WOPR uczestniczą w konkursie „Ratujemy tonących” zajmują w ostatnich latach czołowe miejsca w kraju i tytuły „Wzorowa drużyna WOPR”. Do najaktywniejszych należą: drużyna przy Urzędzie Gminy w Szypliszkach, drużyna przy OWiSW w Ogonkach, drużyna przy MOSiR w Olecku, drużyna przy RUSW w Augustowie, drużyna przy Klubie Płetwonurków PŁETWAL w Giżycku, drużyna przy „BUDOPOL- U” W Piszu, przy PTTK w Augustowie, przy ZO WOPR w Mikołajkach. Instruktor ratownictwa WOPR Jan Walulik uhonorowany jest tytułem „Ratownik roku 1986” przez słuchaczy „Lata z radiem”. Drużyna przy OWiSW za wzorową działalność zostaje nagrodzony przez ZG WOPR nową łodzią „Albatros” z silnikiem stacjonarnym, a drużyna przy RUSW w Augustowie łodzią „Malibu”.
Wiosną 1988 r. po uzyskaniu lokalizacji, rozpoczęto budowę stanicy WOPR w Trygorcie nad jez. Mamry. Z powodu ciągłych zmian lokalizacji w Giżycku i braku porozumienia, ZW WOPR podjął decyzję o budowie drugiego obiektu nad jez. Wigry i po uzyskaniu akceptacji lokalizacji rozpoczęto budowę. Ogromny wkład pracy społecznej przy realizacji obu inwestycji wnieśli członkowie Oddziałów WOPR w Węgorzewie i Suwałkach. 29 czerwca 1991 r. na Dzień Ratownika, Ośrodek Szkoleniowy WOPR w Starym Folwarku był gotowy do przyjęcia pierwszego turnusu stacjonarnego kursu ratowników, który rozpoczął się 2 lipca. Nasilającym się kryzys gospodarczy i brak kolejnych rat inwestycyjnych uniemożliwia zakończenie budowy w Trygorcie.
Symboliczna dotacja z Wydziału Spraw Społecznych Urzędu Wojewódzkiego zmusza do ograniczenia pracy drużyn i uniemożliwia prowadzenie skutecznej działalności. ZW WOPR zmuszony jest na początku 1992 r. do wypowiedzenia umów o pracę sternikom kutrów i pracownikom biura ZW WOPR> brakuje pieniędzy na remonty sprzętu, paliwo, ubezpieczenie sprzętu, itp. Część drużyn i członków WOPR nie mając podstawowych warunków do pracy społecznej, zawiesza działalność. Wzrasta liczba wypadków utonięć na terenie województwa.
